Ψυχογενής ορθορεξία – πάθηση της εποχής μας

Έτυχε να ζήσω στο περιβάλλον μου άτομο που για πολλά χρόνια κυριολεκτικά βασανίστηκε από την πάθηση της «ψυχογενούς ορθορεξίας»…Μόλις λοιπόν εντόπισα το παρακάτω άρθρο στο ιατρικό περιοδικό ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ, αποφάσισα να σας το παραθέσω ως έχει:

Παθήσεις του ανεπτυγμένου κόσμου: Η περίπτωση της ψυχογενούς ορθορεξίας

ΠΑΡΑΣΧΑΚΗΣ Α.
Ειδικευόμενος Ψυχίατρος, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής, Χαϊδάρι, Αθήνα

Περίληψη
Τα τελευταία χρόνια, εξ αιτίας και των κοινωνικών πιέσεων, αναδύθηκαν διαταραχές, οι οποίες σχετίζονται άρρηκτα με την εικόνα του σώματός και την φυσική του ευεξία. Μία από αυτές είναι η ψυχόγενής ορθορεξία (ΨΟ). Η πάθηση αυτή, επί του παρόντος, δεν αναγνωρίζεται επίσημα και δεν ταξινομείται ως ανεξάρτητη κλινική οντότητα. Η ορθορεξία χαρακτηρίζεται από την παθολογική εμμονή με την κατανάλωση «βιολογικώς αγνών» τροφών, η οποία οδηγεί σε σημαντικούς διαιτητικούς περιορισμούς, λειτουργική έκπτωση, απώλεια κοινωνικών σχέσεων και συναισθηματικών δεσμών με συνακόλουθη επιδείνωση της ψυχαναγκαστικής εμμονής σχετικά με το φαγητό. Η αντιμετώπιση της διαταραχής συνίσταται σε ψυχοθεραπεία γνωσιακού-συμπεριφορικού τύπου και/ή χορήγηση αντικαταθλιπτικών. Οι πρώτοι «ειδικοί» οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τους ασθενείς αυτούς είναι οι διαιτολόγοι και γενικότερα οι επιστήμονες του τομέα της διατροφής. Απαιτείται ευαισθητοποίηση των ειδικών αυτών προκειμένου η πρόληψη να είναι επιτυχής, η διαγνώση έγκαιρη και η αντιμετώπιση αποτελεσματική.

Λέξεις κλειδιά: Διαταραχές πρόσληψης τροφής, ψυχογενής ορθορεξία.

Εισαγωγή

Φαίνεται δύσκολο να πιστέψει κάποιος ότι προβλήματα υγείας μπορεί να προκαλέσει όχι μόνο η απρόσεκτη και άστατη διατροφή αλλά και η πολύ προσεγμένη δίαιτα. Είναι όμως αλήθεια. Η βασανιστική υιοθέτηση ενός «αγνού», «καθαρού» και «φυσικού» τρόπου διατροφής μπορεί να αποτελέσει συνώνυμο βαρύτατης κοινωνικής δυσλειτουργίας και συναισθηματικών προβλημάτων. Ο όρος «ψυχογενής ορθορεξία» (από τη σύνθεση των ελληνικών λέξεων »ορθός» -σωστός- και »όρεξη») προτάθηκε για πρώτη φορά το 1997, από τον Steven Bratman (ΜD), προκείμενου να περιγράψει τη συγκεκριμένη κλινική εικόνα.

Μέθοδος-Αποτελέσματα

Η αναζήτηση των άρθρων έγινε μέσω pub med, χρησιμοποιώντας τα λήμματα »orthorexia» και «orthorexia nervosa». Βρέθηκαν 8 άρθρα, 2 από τη Σουηδία, 1 από τη Γερμανία, 1 από την Ισπανία, 2 από την Ιταλία και 2 από τις ΗΠΑ.

Ταξινομώντας την ορθορεξία

Σύμφωνα με την τρέχουσα ταξινόμηση του DSM-IV, οι διαταραχές πρόσληψης τροφής κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: Ψυχογενής Ανορεξία, Ψυχογενής Βουλιμία και διαταραχές πρόσληψης τροφής μη προσδιοριζόμενες αλλιώς. Ανάμεσα στις τελευταίες πιθανότατα θα μπορούσε να ενταχθεί και η ορθορεξία, αν και οι αντιρρήσεις επί του θέματος είναι έντονες.

Επιδημιολογικά στοιχεία

Η μόνη κλινική μελέτη πάνω στην ορθορεξία, διεξήχθη στην Ιταλία, στο Πανεπιστήμιο La Sapienza της Ρώμης. Σε 404 άτομα, τα οποία παρουσίαζαν χαρακτηριστικά ψυχαναγκαστικής-καταναγκαστικής (Ψ/Κ) διαταραχής προσωπικότητας και υπερβολική προσοχή στις διαιτητικές τους συνήθειες, 28, ποσοστό 6,9% βρέθηκε να πάσχουν από ΨΟ, κυρίως άνδρες, χαμηλής μόρφωσης¹.

Φαίνεται λοιπόν ότι υποκατηγορία ασθενών με Ψ/Κ χαρακτηριστικά και ιδιαίτερη προσοχή στη δίαιτά τους, είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στην πάθηση αυτή. Χρειάζονται όμως περισσότερες μελέτες, προκείμενου τα αποτελέσματα να είναι ακριβέστερα και επαρκώς τεκμηριωμένα.

Αιτιοπαθογένεια

Πολύ πιθανά η γένεση της διαταραχής προκαλείται από την αλληλοδιαπλοκή γενετικών παραγόντων και περιβαλλοντικών πιέσεων. Η γενετική συνιστώσα μπορεί να ευθύνεται για την καταναγκαστικότητα της συμπεριφοράς, ενώ η κοινωνική επίδραση για το είδος της.

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια έχει δημιουργηθεί η τάση για επιστροφή σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής, απαραίτητο συστατικό του οποίου είναι μία διατροφή αγνή, καθαρή και φυσική. Όταν όμως η βασανιστική ενασχόληση με την διατροφή οδηγεί το άτομο σε απομόνωση και λειτουργική έκπτωση, τότε δεν προάγεται ούτε η σωματική ούτε η ψυχολογική του υγεία.

Κλινική εικόνα

Τα άτομα που παρουσιάζουν τη διαταραχή δεν επιθυμούν απαραίτητα να χάσουν βάρος, όσο να νιώσουν ένα αίσθημα ευεξίας και «καθαρότητας»².

Η συμπεριφορά τους χαρακτηρίζεται από ψυχαναγκαστικού τύπου εμμονή στην κατανάλωση βιολογικώς αγνών τροφών, συμπεριφορά η οποία οδηγεί σε σημαντικούς διαιτητικούς περιορισμούς. Οι «ορθορεξικοί» ασθενείς, αποκλείουν τροφές από τη δίαιτά τους, επειδή μπορεί να έχουν χρησιμοποιηθεί κατά την παρασκευή τους εντομοκτόνα, παρασιτοκτόνα, και/ή περιέχουν τεχνητές ουσίες³. Ο φόβος μήπως οι τροφές που πρόκειται να καταναλώσουν έχουν λ.χ φυτοφάρμακα μπορεί να τους οδηγήσει στο σημείο να αναγκάσουν άλλους να τους πλύνουν τα φρούτα ή τα λαχανικά τους, αλλιώς ούτε καν τα αγγίζουν². Ανησυχούν υπερβολικά για τους τρόπους και τα μέσα που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή των τροφών, ενώ επιδεικνύουν μία ανίκητη επιθυμία να τρώνε όταν αισθάνονται χαρά, νευρικότητα ή ενοχή¹.

Είναι αξιοσημείωτο ότι όσο πιο αυστηρή και σύνθετη είναι μια δίαιτα, τόσο περισσότερο ελκυστική τη βρίσκουν. Αν παραβιάσουν κάποιον κανόνα της δίαιτάς τους, γίνονται ακόμα αυστηρότεροι με τον εαυτό τους³.

Η εμμονή τους τούς οδηγεί σε απώλεια κοινωνικών συναναστροφών. Δύσκολα προσεγγίζουν άτομα που δεν ενστερνίζονται τις απόψεις τους για την αγνότητα των τροφών, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε απομόνωση και συναισθηματική δυσλειτουργία. Μπορεί να φτάσουν στο σημείο σε γεύματα ή γιορτές να μην καταναλώνουν τίποτα άλλο εκτός από το φαγητό που έχουν φέρει από το σπίτι τους²!

Ως συνέπεια, μία προσπάθεια υιοθέτησης υγιεινής διατροφής, μετεξελίσσεται σε ψυχαναγκαστική ενασχόληση με την ποιότητα των τροφών. Θα μπορούσε να υποτεθεί ότι η τήρηση της δίαιτας για τους ασθενείς αυτούς έχει ένα «αγχολυτικό» αποτέλεσμα.

Οι ορθορεξικοί ασθενείς αποδίδουν ιδιαίτερους χαρακτηρισμούς στις τροφές, οι οποίοι δείχνουν το πώς «αισθάνονται» αναφορικά με αυτές: «επικίνδυνο» είναι ένα προϊόν με συντηρητικά, «τεχνητό» ένα βιομηχανικώς παρασκευασμένο, «υγιεινό» ένα βιολογικώς παραγόμενο¹.

Διαφορική διάγνωση

Συνήθως οι πρώτοι οι οποίοι έρχονται σε επαφή με τα άτομα αυτά είναι οι διαιτολόγοι και γενικότερα οι ειδικοί του τομέα της διατροφής.

Η διαφορική διάγνωση της διαταραχής γίνεται από την παραληρητική διαταραχή, τη ψυχογενή ανορεξία και την ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική νεύρωση (υποστηρίζεται αρκετά η πρόταση τόσο η ορθορεξία, όσο και γενικότερα οι διαταραχές πρόσληψης τροφής να ενταχθούν στο ευρύτερο ψυχαναγκαστικό-καταναγκαστικό φάσμα).

Πάντως, οι ορθορεξικοί και οι ανορεξικοί μοιράζονται αρκετά κοινά στοιχεία, όπως την ανάγκη να ακολουθούν αυστηρούς κανόνες και την επιθυμία να νοιώθουν «καθαροί»³.

Πορεία-Πρόγνωση

Σπάνια η διαταραχή θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενή, (όπως λ.χ η ψυχογενής ανορεξία). Έχει όμως αναφερθεί θάνατος γυναίκας, την οποία η αυστηρή δίαιτα την οδήγησε σε τελικού σταδίου καρδιακή ανεπάρκεια [η ίδια ισχυριζόταν ότι αν και επανειλημμένως τής είχαν πει ότι έπασχε από ψυχογενη ανορεξία, η εμμονή της δεν ήταν να χάσει βάρος, όσο το να νοιώθει «καθαρή» και «υγιής» («pure», «healthy»)]³.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ο συνδυασμός γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας και εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI’s), όπως σερτραλίνη, παροξετίνη, φλουοξετίνη, είναι ο πλέον δόκιμος στην αντιμετώπιση της διαταραχής³. Οι SSRI’s αποδεδειγμένα είναι αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση των ιδεοληψιών- καταναγκασμών, ανεξάρτητα από την παρουσία ή όχι καταθλιπτικής συνδρομής.

Υπάρχει μία ιδιαίτερη δυσκολία στη θεραπευτική προσέγγιση των ατόμων αυτών. Με δεδομένο ότι τους απασχολεί διαρκώς η αγνότητα της διατροφής τους, μπορεί να τρομοκρατηθούν με την προοπτική φαρμακευτικές ουσίες να «εισέλθουν» στο σώμα τους³.

Εφ’ όσον τελικά αποδεχθούν τη θεραπεία, η ανταπόκριση είναι καλύτερη απ’ ότι σε πάσχοντες λ.χ. από ψυχογενή ανορεξία, λόγω του ότι οι ορθορεξικοί ασθενείς ενδιαφέρονται πολύ για την υγεία τους³.

Πρόληψη

Οι ορθορεξικοί ασθενείς, αρχικά προσεγγίζουν κάποιον επιστήμονα που ασχολείται με θέματα διατροφής. Οι ειδικοί διατροφολόγοι και διαιτολόγοι μπορούν να εντοπίσουν πρώτοι τους ασθενείς αυτούς, εφ’ όσον σκοπός των ορθορεξικών είναι ένα υγιεινό διαιτολόγιο³.

Πρέπει λοιπόν να βρίσκονται σε εγρήγορση και να είναι ενήμεροι για το πού μπορεί να οδηγήσει ο «διαιτητικός εξτρεμισμός». Μπορούν να δράσουν προληπτικά, κατευθύνοντας έγκαιρα τα άτομα αυτά για θεραπεία, είτε σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας μόνο, ή σε συνδυασμό και με έναν ιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Δημιουργούνται ταυτόχρονα νέες ανάγκες. Απαιτείται έρευνα, ώστε να εκτιμηθεί η έκταση της υιοθέτησης τέτοιων συμπεριφορών, η επίδρασή τους στην υγεία του ατόμου καθώς και ο ρόλος των παραγόντων κινδύνου στην εμφάνισή τους. Με τα αποτελέσματα των μελετών αυτών, μπορούν να αναπτυχθούν στρατηγικές επέμβασης και πρόληψης με σκοπό την αποτροπή εμφάνισης δυσλειτουργικών καταστάσεων.

---

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: a preliminary study with a proposal for diagnosis and an attempt to measure the dimension of the phenomenon. Eat Weight Disord. 2004 Jun; 9(2): 151-7.
2. Mathieu J. What is orthorexia? J Am Diet Assoc. 2005 Oct; 105(10): 1510-2.
3. Catalina Zamora ML , Bote Bonaechea B, Garcia Sanchez F, Rios Rial B. Orthorexia nervosa. A new eating behavior disorder? Actas Esp Psiquiatr. 2005 Jan-Feb; 33(1): 66-8.
4. Stahl S. Essential Psychopharmacology, 2nd edition, Cambridge University Press; pp 336-346.
5. Cartwright MM. Eating disorder emergencies: understanding the medical complexities of the hospitalized eating disordered patient. Crit Care Nurs Clin North Am. 2004 Dec; 16(4) : 515-30. Review.
6. Rossner S. Orthorexia nervosa-a new disease? Lakartidningen. 2004 Sep 9; 101(37): 2835. Swedish.
7. Mader U. Orthorexia-the addiction to nourishing oneself «healthfully». Dtsch Med Wocheschr. 2004 Apr 2; 129(14): 728.
8. Nyman H. A direct question: Is orthorexia a correct word for a wrong concept? Lakartidningen. 2002 Jan 31; 99(5): 423-4.
9. Donini LM, Marsili D, Graziani MP, Imbriale M, Cannella C. Orthorexia nervosa: Validation of a diagnosis questionnaire. Eat Weight Disord. 2005 Jun; 10(2): 28-32.

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΘΙΒΕΤ !

ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΟ ΘΙΒΕΤ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΤΟΥ

‘Tibet is a human rights issue as well as a civil and political rights issue. But there’s something else too – Tibet has a precious culture based on principles of wisdom and compassion. This culture addresses what we lack in the world today; a very real sense of inter-connectedness. We need to protect it for the Tibetan people, but also for ourselves and our children.’

– Richard Gere, Chairman of the Board of the International Campaign for Tibet

For centuries Tibet, a vast high altitude plateau between China and India, remained remote from the rest of the world with a widely dispersed population of nomads, farmers, monks and traders. Tibet had its own national flag, its own currency, a distinct culture and religion, and controlled its own affairs. In 1949, following the foundation of the Chinese Communist state, the People’s Liberation Army invaded Tibet and soon overpowered its poorly equipped army and guerilla resistance.

Tibet is important to China for strategic and economic reasons and because of the Communist Party’s imperialist ambitions. In China today, it is a serious offence to say that Tibet is separate from China.

In March 1959, Tibetans rose up against the Chinese occupiers. The uprising was brutally crushed and the Tibetan leader, His Holiness the XIV Dalai Lama, escaped to India, followed by more than 80,000 Tibetans. Tens of thousands of Tibetans who remained were killed or imprisoned. Untold numbers, but at least hundreds of thousands, of Tibetans have died as a direct result of China’s policies since 1949 – through starvation, torture and execution.

Marginalisation and exclusion

Fifty years after China’s invasion, Beijing is intensifying its control over Tibet and its approximately six million Tibetans.

Tibetans are facing increasing marginalization as their economy becomes integrated with China and its population of 1.3 billion. They are losing out under the ‘Western development’ strategy, a massive campaign launched in 1999 to improve infrastructure in China’s thinly-populated west, including Tibetan areas of China. The Chinese government has constructed a railway across the Tibetan plateau to Tibet’s capital, Lhasa, which will increase the numbers of Chinese commercial migrants into Tibet, resulting in the further militarization of the region and accelerating the exploitation of Tibet’s natural and mineral resources

China’s fast track economic policies in Tibet, based on a political agenda, are directly linked to the repression of the Tibetan people. They are the most serious modern threat to the survival of Tibet’s unique religious, cultural and linguistic identity.

The Chinese government claims that it is pouring money into health and education to benefit Tibetans. But the majority of Tibetans who live in rural areas do not have access to adequate or affordable health care and are still suffering from easily treatable conditions such as malnutrition, diarrhea, pneumonia, or even the plague.

Education facilities and opportunities for the Tibetan children are minimal and many Tibetan parents cannot afford schooling So they send their children into exile to study at Tibetan schools in India. Often education that is available in Tibet suppresses Tibetan religious or linguistic identity.

Religion and culture

Approximately 6,000 monasteries, nunneries and temples, and their contents were partially or fully destroyed from the period of the Chinese invasion and during the Cultural Revolution

The repression of Tibet’s culture and religion continues today. Tibetan Buddhism is an integral element of Tibetan national identity, and measures used to implement Chinese government religious policy have been harsh.

China, which promotes atheism, aims to undermine the Dalai Lama’s influence in Tibet and maintains strict control over monasteries and nunneries. Political campaigns or «patriotic re-education» require forced denunciations of the Dalai Lama, and there are restrictions on religious pilgrimages. Obtaining a religious education remains extremely difficult or impossible in Tibet.

Tibet’s religious heritage has made a profound impact worldwide and has a unique contemporary relevance. The Dalai Lama has pioneered a dialogue with scientists on human consciousness, drawing on ancient Buddhist texts, and Tibetan Buddhist lamas teach across the globe.

The tradition of peaceful co-existence in pre-occupation Tibet among Tibetan Buddhists and Muslims serves as a model of religious tolerance, and the Dalai Lama’s efforts to promote interfaith understanding continues to this day.

Over the past 50 years, Tibetans have expressed their resistance to Chinese rule through the assertion of their cultural and religious identity. Following the Cultural Revolution, they rebuilt monasteries and temples in Tibetan communities. Today, Tibetans worship at secret shrines to the Dalai Lama, express their dissent through pop music or poetry and protect their Tibetan identity by keeping their language and traditions alive.

Political repression

The Chinese government severely restricts the rights of Tibetans to exercise human rights as provided in the Chinese constitution, including the freedoms of speech, press, association, and religion. Reading an autobiography of the Dalai Lama or talking about freedom to friends in Tibet can be classified as ‘endangering state security’.

Tibetan political prisoners endure harsh prison conditions, including torture, deprivation of food and sleep, and long periods in isolation cells.

«When they were torturing us it was literally as if they were trying to kill us. Prison guards would hit and beat with all their strength. Once after we all shouted ‘Long live the Dalai Lama’ they started to kick and beat us so much that the ground was covered in blood.»

– Ngawang Sangdrol, 28, paroled in 2002 after 11 years in prison for peaceful protests

Environment

With an average elevation of 14,000 feet, Tibet is the highest country on earth. Tibet’s fragile high-altitude environment is increasingly endangered by China’s exploitative policies.

This matters to the rest of Asia and the world. Five of Asia’s great rivers have their headwaters in Tibet and nearly half the world’s population lives downstream. Deforestation in Tibet has already been linked to severe floods in the lower reaches of the Yangtze in China.

The high plains, forests and mountains of Tibet are home to rare and endangered wildlife such as the snow leopard, blue sheep and Tibetan antelope (chiru). Due to extensive resource extraction, poaching and unsustainable development, these ecosystems and many of their species are now endangered.

The forced settlement of nomads is wiping out a unique way of life, increasing poverty and contributing to grassland degradation.

ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΘΙΒΕΤ – FREE TIBET 2008

ΚΙΝΑ: Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΦΥΛΑΚΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Σχόλιο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Πεκίνο.

Ευτυχώς όμως υπάρχει το «Voice Of Tibet», «Η Φωνή του Θιβέτ», που επιμένει να στέλνει τα νέα στην πατρίδα. Ενας 100% ελεύθερος ραδιοσταθμός που ακούγεται μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης http://www.vot.org. Αν και οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, οι αποκλεισμένοι κάτοικοι του Θιβέτ δηλαδή, τον ακούνε από τα βραχέα που μπορεί μεν να μοιάζουν… αρχαία, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι χίλιες φορές καλύτερα από κάθε εξελιγμένη τεχνολογία. Και δεν καταλαβαίνουν ούτε από λογοκρισίες ούτε από τίποτε. Το σήμα του σταθμού φτάνει παντού χωρίς κανείς να μπορεί να το διακόψει και είναι από τις ελάχιστες δυνατότητες που έχουν οι Θιβετιανοί για original ελεύθερη ενημέρωση.

Τα στούντιο έχουν στηθεί σε Ινδία και Νορβηγία και η ίδρυσή του, μια δεκαετία πριν, οφείλεται σε τρεις νορβηγικές μη κυβερνητικές οργανώσεις. Μεταδίδει 24ωρο πρόγραμμα στη θιβετιανή και την κινεζική γλώσσα και παρέχει ενημέρωση για όλα όσα συμβαίνουν εντός κι εκτός συνόρων. Εκδηλώσεις συμπαράστασης στους αποκλεισμένους αλλά αδούλωτους πορτοκαλί μοναχούς, διαμαρτυρίες ενάντια στο αντιδημοκρατικό καθεστώς της Κίνας, δελτία ειδήσεων σε διάφορες γλώσσες καθώς και τα μηνύματα του Δαλάι Λάμα. Και μιλάμε για γεγονότα που συμβαίνουν μέσα στο Θιβέτ και δεν επιτρέπεται να κυκλοφορήσουν ούτε καν μέσω των κινητών τηλεφώνων.

Ο μηχανισμός των Αντικυθήρων…*

* Από δημοσίευση στο περιοδικό NATURE:

__________________________________________________

The Antikythera Mechanism,

a clockwork device made in Greece around 150–100 BC, astounded the world two years ago when scientists deduced how this machine was used to make complex astronomical time-reckonings. Now they say that the instrument, discovered in 1901 in a Mediterranean shipwreck, did much more than that.

Researchers have been trying to decode the mechanism’s inscriptions and functions for several years. Their latest findings reveal that it links the technical calendars used by astronomers to the everyday calendars that regulated ancient Greek society — most strikingly, the calendar that set the timing of the Olympic Games.

“The mechanism is full of surprises,” says Alexander Jones of the Institute for the Study of the Ancient World in New York, who is one of the decoding team. “The latest revelations establish its cultural origin for the first time.”

The Olympic Games marked the beginning of a four-year timespan called an Olympiad: a calendar system shared by all the Greek city-states, bringing some uniformity to the chronology of the Hellenistic world. The Games began on the full Moon closest to the summer solstice, which meant that calculating the timing required expertise in astronomy. The Olympic Games were the most prestigious of four sets of games in ancient Greece, called the Panhellenic Games. First recorded in 776 BC, the ancient Olympic Games continued until they were extinguished by a ban from the Christian Roman emperor Theodosius I in around 394 AD.

The latest decoding of the Antikythera Mechanism (see page 614), by British mathematician Tony Freeth of the film company Images First in London and his colleagues, casts fresh light on the way these calendar schemes were planned, used and integrated1. The device had intermeshed toothed wheels that represent calendar cycles. By turning the wheels, a user could figure out the relationships between astronomical cycles to deduce the relative positions of the Sun and Moon and forecast eclipses.

But after two millennia under the sea off the island of Antikythera, near Crete, all that remains of the device are 82 fragments of flaking bronze, including parts of 30 gear-wheels2. The numbers of gear teeth are crucial, but must be inferred from the partial wheels that remain. And most of the inscriptions are hidden under corrosion and surface accretions. To read them, the researchers used a method called microfocus X-ray computed tomography, which provides X-ray images of slices through the sample, revealing inscriptions buried beneath the mechanism’s surface.

In 2006, Freeth was part of a team that used this and other techniques to figure out much of the mechanism’s function, showing it to be an instrument of unparalleled sophistication in antiquity, more or less unrivalled until the clockwork mechanisms of the later Middle Ages3.

Now they say that the device was even more sophisticated than that — it unites abstruse astronomical determinations of time with the calendar of civic society. Another ancient Greek calendar cycle, called the Metonic cycle, was established to cope with the incommensurability of the lunar cycle and the solar year — the period of Earth’s rotation around the Sun, as determined, say, by the time between successive summer solstices. One Metonic period is equal to 235 lunar months, which is almost exactly 19 solar years. The Metonic cycle, thought previously to be used only by astronomers, is represented on a dial on the Antikythera Mechanism. But this dial now turns out to be inscribed with the names of months in a regional calendar used in Corinthian colonies in northwest Greece — providing evidence that the device was used for mundane reckonings, and giving a surprising clue to its origin.

As most of the cargo of the Antikythera wreck was from the eastern Mediterranean, researchers had thought that this was where the Mechanism originated too. But Freeth and his team now think that the instrument may have come from Syracuse in Sicily, the Corinthian colony where Archimedes devised a planetarium in the third century BC. “Archimedes died at the siege of Syracuse in 212 BC, so we are confident that he did not make the mechanism,” says Freeth. “But it is possible that it came from a heritage of instrument-making that originated with him in Syracuse. It is an attractive idea, but purely speculative at present.”

The Olympiad cycle appears on a subsidiary dial inside the Metonic dial, previously thought to represent an improvement on the Metonic cycle called the Callippic cycle. “It really surprised us to discover that it showed the four-year cycle of ancient Greek games”, says Freeth. “The mechanism always produces more surprises.”

_____________________________________________________________

http://www.nature.com/news/2008/080730/full/454561a.html

Τα περί 27 Αυγούστου & Άρη: ΦΑΡΣΑ κορίτσια..!

Γιάννης Σταύρου, Θεσσαλονίκη των Χρωμάτων, λάδι σε καμβά (λεπτομέρεια)

Πέπη το χάψαμε και την πατήσαμε..! Πολύ θα θέλαμε να βλέπαμε στον αυγουστιάτικο νυχτερινό ουρανό της 27ης Αυγούστου 2 φεγγάρια…Όμως άνθρακες ο θησαυρός – τι κρίμα!

Ας παρηγορηθούμε με το γεγονός ότι πολλοί την πάθανε σαν κι εμάς και προέβησαν και σε δημοσιεύσεις στα blog τους – χα, χα…Ποτέ δεν πρόκειται να δούμε δύο φεγγάρια. Ας αρκεστούμε λοιπόν στο ένα και μοναδικό που μας έλαχε στον πλανήτη μας για δορυφόρος και τα υπόλοιπα σε κανένα ωραίο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας – ό,τι χρειάζεται για τις καλοκαιρινές διακοπές.

Για περισσότερη ενημέρωση δημοσιεύουμε τα παρακάτω:

• Ο Σύλλογος Ερασιτεχνικής Αστρονομίας Θράκης έχοντας την αίσθηση του χιούμορ και μέρος της γνώσης για θέματα αστρονομίας πληροφορεί το κοινό σχετικά με πρόσφατα δημοσιεύματα για το φαινόμενο μέγεθος του πλανήτη Άρη.

Δημοσίευμα : «Ο Πλανήτης Άρης θα είναι ορατός στον ουρανό αυγουστιάτικη νύχτα»
Απάντηση ΣΕΑΘ : Γιατί τώρα δεν τον βλέπουμε ; Ο Άρης φαίνεται εδώ και καιρό στον ουράνιο θόλο (σαν κουκίδα – σαν αστέρι) μερικές ώρες πριν την ανατολή του Ήλιου. Στις 27 Ιουνίου 2007 ανατέλλει στις 02,15 το πρωί… και στις 27 Αυγούστου 2007 ανατέλλει στις 00,18.
ΛΑΘΟΣ Δημοσίευμα: «Θα φανεί τόσο μεγάλος όσο η Πανσέληνος στο γυμνό μάτι. Καλύτερη στιγμή για παρατήρηση θα είναι στις 27 Αυγούστου (ΣΕΑΘ: ποια χρονιά 😉 στις 12,30 το βράδυ, όταν ο Άρης έρθει σε απόσταση 34,65 μίλια».
Απάντηση ΣΕΑΘ : Ο Άρης στις 27 Αυγούστου 2007 (μάλλον για αυτή τη χρονιά θα αναφέρεται) θα βρίσκεται σε απόσταση 1,18 au = 176,528,000 χλμ και ΟΧΙ στα 34,65 μίλια. Ο Άρης ποτέ δεν πρόκειται να φαίνεται σαν την Σελήνη (1800� δεύτερα λεπτά της μοίρας). Αλλά το πολύ να γίνει 25″ δεύτερα λεπτά της μοίρας όσα χρόνια και αν περάσουν (πρακτικά για τον γυμνό μάτι μια κουκίδα στον ουρανό). Άμα τον θέλετε μεγάλο σαν την Σελήνη δεν έχετε παρά να αγοράσετε ένα μεγάλο τηλεσκόπιο….
ΛΑΘΟΣ Δημοσίευμα : «Η εικόνα θα είναι μοναδική»
Απάντηση ΣΕΑΘ: Η εικόνα αυτή (ο Άρης με φαινόμενη διάμετρο σαν την Σελήνη) ΔΕΝ πρόκειται ποτέ να γίνει μοναδική για τους κατοίκους της Γης. Η εικόνα αυτή μπορεί να γίνει μοναδική μόνο για κατοίκους των δορυφόρων του Άρη Φόβου και Δείμου. Συγκεκριμένα (προσοχή εδώ) (η Σελήνη καλύπτει το 0,0008% του ουράνιου θόλου): Α) ένας μελλοντικός κάτοικος του Φόβου, θα βλέπει ένα γιγάντιο πλανήτη (τον Άρη) με φαινόμενη διάμετρο 60^o (χονδρικά περίπου το 11% του ουράνιου θόλου) Β) ή αντίστοιχα για τον Δείμο, που ένας μελλοντικός κάτοικος θα μπορεί να βλέπει τον Άρη με φαινόμενη διάμετρο 19^ο (χονδρικά περίπου 1% του ουράνιου θόλου). Πάντως στις 27 Αυγούστου 2007 ο ουρανός θα είναι μοναδικός μια και κάθε νύχτα είναι διαφορετικός, λόγω τις απειροελάχιστης κίνησης των αστέρων, της κίνησης των πλανητών αλλά και της Σελήνης (αγνοώ χάριν συντομίας κομήτες & αστεροειδείς).
ΛΑΘΟΣ Δημοσίευμα : «Θα μοιάζει σαν να έχει η Γη 2 φεγγάρια»
Απάντηση ΣΕΑΘ : Η Γη δεν πρόκειται να έχει ποτέ στο κοντινό μέλλον 2 φεγγάρια, εκτός αν συμβεί κάτι το πραγματικά συνταρακτικό – και εξ όσων γνωρίζω δεν έχει αναφερθεί στους επίσημους παγκόσμιους αστρονομικούς κύκλους. Ο Άρης έχει 2 φεγγάρια τον Φόβο και το Δείμο.
Δημοσίευμα : «Η επόμενη φορά που ο Άρης θα έρθει τόσο κοντά θα είναι το 2287»
Απάντηση ΣΕΑΘ : Για το έτος 2287 συμφωνούμε (προσέγγιση του Άρη θα έχουμε)… το πρόβλημα είναι ότι δεν θα γίνει όσο η Πανσέληνος…. μια και θα είναι πάλι μια κουκίδα στον ουρανό.

Γενικές παρατηρήσεις από ΣΕΑΘ :

1. Ο Άρης βρέθηκε κοντά στην Γη στις 27/8/2003 (σε απόσταση 55,756,000 χλμ και φαινόταν στον ουρανό σαν κουκίδα με φαινόμενη διάμετρο 25,1″ (δεύτερα της μοίρας). Ο Άρης θα βρεθεί πάλι κοντά στην Γη στις 28/8/2287 (σε απόσταση 55,686,000 χλμ και θα φαίνεται στον ουρανό σαν κουκίδα με φαινόμενη διάμετρο πάλι 25,1″ (δεύτερα της μοίρας).
2. Η Σελήνη και ο Άρης βρίσκονται περίπου στην «ίδια απόσταση» στο ηλιακό μας σύστημα, εδώ και περίπου 3,5- 4 δισεκατ. χρόνια και δεν πιστεύω ότι στο κοντινό χρονικό διάστημα θα συμβεί κάτι τόσο συνταρακτικό το οποίο θα αλλάξει την χωρική κατανομή (ταχύτητες – συντεταγμένες) στο ηλιακό σύστημα.
3. Μπορώ να ευχαριστήσω τον συντάκτη του κειμένου… για ένα λόγο… έφερε στο φως την σωστότατη και εγκυρότατη ενημέρωση για το κοινό: Ότι δηλαδή ο Άρης θα βρίσκεται στην κοντινότερη απόσταση με τη Γη το 2287 αλλά δεν μπορούμε να αποδώσουμε τα εύσημα για την απίστευτη παραπληροφόρηση που προσέφερε για το γεγονός ότι η Γη θα αποκτήσει 2ο δορυφόρο και μάλιστα τον Άρη… και… με φαινόμενη διάμετρο σαν της Σελήνης.
4. Αν ανταλλάξουμε τις θέσεις των λέξεων στο δημοσίευμα θα μπορούσαμε ίσως (με μικρές αλλαγές στα νούμερα) να φτιάξουμε ένα νέο ορθό δημοσίευμα. Αντ’ αυτού προτιμήσαμε να απαντήσουμε σε κάθε πρόταση… Αν θυμάμαι καλά και πέρσι είχε ακουστεί κάτι αντίστοιχο. Για την απάντηση του δημοσιεύματος χρησιμοποιήθηκαν μερικά προγράμματα αστρονομίας – απεικόνισης ουράνιου θόλου και επιστημονικά περιοδικά που χρησιμοποιούνται από επαγγελματίες & ερασιτέχνες αστρονόμους. Ένα από αυτά ο «Ουρανός» τριμηνιαίο περιοδικό της Εταιρίας Αστρονομίας & Διαστήματος (σύλλογος του Βόλου) στο άρθρο Απρίλιος 2003, του κ. Γεώργιου Γεωργιάδη, το αξιόλογο περιοδικό αστρονομίας που τιμούν οι έλληνες επαγγελματίες & ερασιτέχνες αστρονόμοι με τα ζηλευτά άρθρα τους.